Củ Bình Vôi

 Đặc điểm hình thái của cây bình vôi

Cây bình vôi có phần thân phình to ra tựa như bình đựng vôi của các cụ ăn trầu nên dân gian thường gọi phần phình ra đấy là củ bình vôi. Đây là cây thuộc dạng dây leo, có một đoạn thân gần với đất phình to ra. Có thể nói, phần thân phình to ra như chiếc bình vôi chính là sự khác biệt đặc trưng của loại cây này.

Lá cây mọc so le theo phần dây leo, hình lá như trái tim có cuống lá dài khoảng 2,5 – 4 cm. Các phiến lá màu xanh lục cả ở 2 mặt lá và dày, đầu thuôn nhọn có những lá hình gần giống như hình tròn.

Cây bình vôi có hoa màu xanh nhạt và khá nhỏ, hoa đực và hoa cái ở khác gốc. Phần quả có hình dạng như hình cầu, hạt thì như hình móng ngựa. Khi quả bình vôi chín có màu đỏ tươi.

Bộ phận thu hái và sử dụng

Bộ phận thường được y học sử dụng nhiều nhất chính là phần phình ra của thân cây. Củ cây bình vôi có thể thu hoạch quanh năm và được dùng trong chữa trị nhiều bệnh. Củ cây bình vôi có thể dùng sắc nước uống hoặc ngâm với rượu.

Phần củ phình to chứa nhiều nước nên thường phải phơi khi sau khi thái mỏng mới có thể đem đi sử dụng. Cũng bởi hình dáng đặc trưng có ý nghĩa hội tụ tinh hoa, mang lại nguồn sinh khí và thịnh vượng nên rất nhiều gia đình Việt Nam tìm và mua cây này về làm cảnh. Với khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, dễ trồng, dễ chăm sóc nên cây bình vôi cũng xuất hiện tại nhiều nơi trong cả nước.

Phân bố

Ở các tỉnh của miền Bắc Việt Nam thì cây bình vôi không có gì xa lạ, được phân bố rộng khắp ở nhiều nơi. Một số tỉnh có nhiều loại cây dược liệu này như Ninh Bình, Lạng Sơn, Bắc Giang, Hòa Bình, Lai Châu.

Đây là giống lá nhỏ, dễ sinh trưởng tốt và có phần củ tích nước để nuôi cây nên cây rất dễ mọc. Có thể thấy nhiều ở các khu vực cát, có bóng mát hoặc đồng bằng ven biển như Kiên Giang, An Giang. Có thể thấy cây bình vôi mọc được cả ở những vùng có cát và núi đá. Tuy nhiên, cây mọc ở núi đá cho phần củ, lá chất lượng và to hơn rất nhiều cây mọc vùng đất cát.

Thành phần hóa học

Trong củ bình vôi có các thành phần tinh bột, đường khử oxy và men oxydaza cùng với axit malic. Củ cây bình vôi còn được dùng để làm nguyên liệu trong điều chế chiết ra Rotundin thô hoặc Rotundin tinh khiết. Rotundin hay còn được gọi với cái tên là Rotunda là một loại thuốc giúp an thần, dễ đi vào giấc ngủ, hạ huyết áp, điều hòa cho các bệnh nhân tim mạch,…

Bình vôi núi đá và bình vôi mọc trên đất cát có khác nhau đôi chút về thành phần trong củ. Tuy nhiên hàm lượng Ancaloit cả trong hai loại đề có hàm lượng cao. Thành phần ancaloit chính là để chiết Rotundin, rất ít độc tính và gần như không gây hại đến sức khỏe người dùng.

4 công dụng chữa bệnh thần kỳ của củ bình vôi

Không chỉ trong y học dân gian mà ngay cả ở hiện đại cũng đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về bài thuốc từ củ cây bình vôi hỗ trợ điều trị an thần, hạ huyết áp, tim mạch, gout. Đã từng có rất nhiều công trình nghiên cứu vĩ đại trong lịch sử đối với loại dược liệu này như công trình nghiên cứu ở tại nước ta, ở Liên Xô cũ, Rumani và ở Trung Quốc. Tìm hiểu thêm về công dụng chữa bệnh thần kỳ với loại củ này.

An thần, chữa mất ngủ

Củ bình vôi có công dụng trong việc hỗ trợ an thần và điều trị chứng mất ngủ. Đây được coi là công dụng phổ biến nhất mà khi nhắc đến loại củ này người ta không thể không nhắc đến bài thuốc an thần. Như đã nói ở trên, trong thành phần hoạt chất của loại củ này có chứa Ancaloit, giúp chiết ra Rotundin thô hoặc Rotundin tinh khiết.

Công dụng chính của Rotundin được y học khẳng định là giúp an thần, giảm những cơn đau đơn, ổn định thần kinh và điều trị chứng mất ngủ. Đối với những người mất ngủ thường xuyên thì đây thực sự là một bài thuốc dược liệu quý, an toàn.

Người bệnh nên sắc nước uống hằng ngày hoặc ngâm rượu uống để cải thiện giấc ngủ, an thần. Liều dùng chỉ khoảng 3 – 6 gam/ ngày nếu sắc nước. Còn khi ngâm rượu thì chuẩn bị 1 kg củ phơi khô ngâm với 5 lít rượu trắng trong khoảng 20 ngày để thuốc ngấm vào rượu. Mỗi lần dùng 1 – 2 chén nhỏ, ngày sử dụng 3 – 4 lần.

Hỗ trợ điều trị và giảm các triệu chứng do gout

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học cho biết trong thành phần của củ bình vôi có chứa hàm lượng chất L – tetrahydropalmatin. Thành phần này là một trong những biện pháp đẩy lùi bệnh gout.

Người bệnh sau khi thu hái củ bình vôi về đem rửa sạch và cạo hết phần vỏ rồi thái mỏng, phơi khô. Thành phẩm củ cây bình vôi phơi khô hoặc được sấy khô sẽ đem nghiền thành bột. Đem pha 1 muỗng khoảng 3 – 6 gam bột củ bình vôi với nước sôi và dùng đều đặn hằng ngày. Mỗi lần pha bột phải uống hết trong ngày, không nên để sang ngày hôm sau. Bột sau khi nghiền bảo quản nơi khô ráo, trong bình kín.

Ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa và tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập vào ruột

Trong điều trị chứng rối loạn tiêu hóa ở những công trình nghiên cứu trước đây chỉ ra bằng chứng củ bình vôi giúp trấn an nhu động ở vị tràng. Đối với những tổn thương ruột do vi khuẩn xâm nhập thì củ cây bình vôi có tác dụng diệt khuẩn hiệu quả nhưng vẫn đảm bảo sự co bóp và tiêu hóa tốt.

Các chứng liên quan đến rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, chướng bụng, ngộ độc thực phẩm thì bài thuốc từ củ bình vôi có hiệu quả cao trong điều trị. Người bệnh có thể sắc nước hoặc ngâm rượu uống với củ cây bình vôi rửa sạch, thái mỏng và phơi khô. Người lớn dùng liều 3 – 6 gam còn trẻ em từ 0,02 – 0,03 gam.

Hỗ trợ điều trị đối với bệnh động kinh

Những bệnh nhân có tiền sử động kinh, co giật cũng có thể áp dụng bài thuốc với củ bình vôi. Như đã nói ở trên, Rotundin có công dụng an thần, ổn định huyết áp và thư giãn dây thần kinh. Người thường xuất hiện các cơn co giật, động kinh thì nên sử dụng uống hằng ngày nước sắc hoặc rượu ngâm với củ bình vôi sẽ có hiệu quả.

Ngoài những công dụng được nhắc đến nhiều như trên thì củ bình vôi còn hiệu quả trong điều trị nhiều bệnh lý khác. Bài thuốc từ củ bình vôi có thể được coi như một loại thuốc bổ, không chỉ giúp phụ nữ sau sinh nở lọc máu, cải thiện sức khỏe mà còn bồi bổ cho những người lao động nhiều, mất sức. Những người bị sốt nóng, thể trạng yếu cũng có thể sử dụng củ bình vôi như một bài thuốc hỗ trợ điều trị.

Những lưu ý khi sử dụng các bài thuốc từ củ bình vôi

Tuy thảo dược có nhiều công dụng nhưng do thành phần dược tính từ loại củ này vẫn chưa được nghiên cứu cho con số chính xác nên cần lưu ý sử dụng hợp lý. Người bệnh không nên quá lạm dụng vào công dụng của dược liệu thiên nhiên mà tự ý dùng thuốc.

Bài thuốc từ củ của cây bình vôi như đã được giới thiệu là có thể dùng củ sau khi thái mỏng phơi khô đem ngâm rượu hoặc sắc nước uống. Tùy vào triệu chứng bệnh nặng hay nhẹ, lứa tuổi mà sử dụng với liệu lượng cân đối.

Khi người bệnh sử dụng quá liều hoặc không được sự chỉ dẫn của bác sĩ thì có thể dẫn tới tình trạng độc tính trong củ bình vôi phát tác. Quá liều có gây ảnh hưởng đến nhịp đập của tim, co giật,…

Nếu sử dụng củ bình vôi hoặc các sản phẩm thuốc được điều chế đúng liều dùng quy định, người bệnh sẽ cải thiện được các triệu chứng bệnh rõ rệt. Cho đến hiện nay, vẫn chưa ghi nhận trường hợp nào ảnh hưởng do tác dụng phụ của loại củ này gây ra.

Củ bình vôi mua ở đâu?

Hiện nay, có rất nhiều cơ sở làm sạch và phơi khô dược liệu này đóng gói bày bán trên thị trường. Cũng có rất nhiều công ty dược phẩm điều chế thành dạng thuốc viên hỗ trợ người bệnh sử dụng dễ dàng và tiện lợi. Tuy nhiên, mua ở đâu là an toàn và đảm bảo uy tín thì người bệnh cần tìm hiểu rõ ràng.

Người bệnh có thể tham khảo trên các website bán hàng uy tín hoặc mua tại các cửa hàng thuốc trên toàn quốc. Thành phẩm củ bình vôi phơi khô đóng gói có thể tìm mua tại các cửa hàng thuốc đông y. Trước khi có ý định dùng củ bình vôi chữa bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng đúng bệnh và an toàn.

Củ bình vôi được rất nhiều nhà khoa học đánh giá là bài thuốc dược liệu quý giá có công dụng thần kỳ trong chữa bệnh. Tuy nhiên, để sử dụng dược liệu này một cách có hiệu quả nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Nhằm giúp bạn tránh gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn gây ảnh hưởng tới sức khoẻ.